Trump en mercantilisme 3.0

De markten hebben er blijkbaar lang over gedaan om toe te geven dat de spanningen tussen de Verenigde Staten en China eerder wijzen op strategische rivaliteit dan op een handelsconflict.

De Chinees-Amerikaanse spanningen kunnen ook worden geïnterpreteerd als een keiharde confrontatie tussen twee mercantilistische grootmachten. De Verenigde Staten van Donald Trump geloven niet in de voordelen van vrijhandel, waarvan ze het 'slachtoffer' menen te zijn, en geven er de voorkeur aan de voor hen gunstige krachtsverhouding ten opzichte van hun handelspartners op agressieve wijze te exploiteren. Een dergelijk handelsbeleid leidt natuurlijk tot een directe confrontatie met het beleid van China, een land dat niet zonder reden ook beschuldigd wordt van mercantilistische praktijken. Logischerwijs zal die confrontatie zich vroeg of laat uitstrekken tot alle landen die een handelsoverschot hebben met de Verenigde Staten, te beginnen met Duitsland en Japan.

Het is duidelijk dat de toenemende spanningen op handelsgebied tussen de Verenigde Staten en zijn handelspartners het directe gevolg zijn van het door de regering-Trump gekozen economische model en, in het geval van China, niet los kan worden gezien van een geostrategische rivaliteit. Het probleem voor ons als beleggers is dat het model van "voorspoedige mondialisering" van de afgelopen decennia op losse schroeven wordt gezet, waardoor het aantal onzekerheden op korte termijn groter wordt. Zo dreigt er een structurele verstoring van de wereldwijde logistieke ketens en dus van de winstmarges van bedrijven, een kostenstijging voor de consument en een vertraging van de wereldhandel. In deze context kan men moeilijk verwachten dat de aandelenmarkten gaan stijgen ten opzichte van het huidige niveau, tenzij er op monetair gebied een verrassing komt.

De markten zijn er sinds tien jaar aan gewend dat de centrale banken met hun monetair beleid elke economische of politieke tegenslag kunnen omtoveren in positief nieuws voor de markten.

Hoewel de twee jaar geleden ingezette cyclus van renteverhogingen onderbroken is, staan de markten voor het probleem dat de Fed tot in september doorgaat met het afbouwen van haar balans en dat de Amerikaanse economie blijft vertragen. Dus hoewel de hoop op een daling van de rente de markten op de been houdt en tegelijkertijd een stijging van de dollar voorkomt, is het huidige monetair beleid in feite nog steeds restrictief. Dat beleid zou heel wat verruimender moeten zijn om de deflatoire druk op de groei, die door de verharding van de internationale handelsconflicten toch al afneemt, tegen te gaan.

Het risico is dus dat de druk op de markten veel hoger moet zijn voordat het monetair beleid ingrijpend genoeg wordt gewijzigd om een nieuwe situatie te creëren.