Wat maakt familiebedrijven zo interessant?

Familiebedrijven geven van oudsher blijk van het vermogen om groei en winstgevendheid te genereren. Met hun financiële soliditeit en hun economisch model blijven ze vaak langdurig veerkrachtig, zelfs in crisistijden.

Wat is een Familiebedrijf? Onder familiebedrijf wordt verstaan een kleine, voornamelijk lokaal bedrijvige onderneming die geheel of gedeeltelijk, direct of indirect in het bezit is van een oprichter, een familie of de nakomelingen ervan. In werkelijkheid kan het er echter heel anders uitzien.

In feite zijn ook sommige zeer grote internationale concerns familiebedrijven: de wereldmarktleider in kleding Inditex (Zara, Massimo Dutti, enz.), de Italiaanse sportwagenfabrikant Ferrari, het Duitse autoconcern BMW, staalproducent ArcelorMittal, het Zuid-Koreaanse conglomeraat Samsung en de Amerikaanse supermarkgigant Walmart. Deze familiebedrijven tellen miljoenen werknemers en spelen met een bijdrage van 70% aan het bruto-wereldproduct een hoofdrol in de groei van de wereldeconomie¹.

In feite zijn bijna vier op de vijf ondernemingen ter wereld familiebedrijven². Ze zijn wereldwijd en in alle sectoren actief en van zeer uiteenlopende omvang, maar delen een aantal kenmerkende gemeenschappelijke waarden: ondernemingsgeest, onafhankelijkheid, innovatie, langetermijnvisie en de wens om het bedrijf voort te zetten... Daarnaast bieden ze echte troeven voor beleggers.

Volgens onze eigen database 'Family 500' was de schuldenlast bij familiebedrijven gemiddeld ongeveer driemaal kleiner dan bij andere beursgenoteerde bedrijven wereldwijd. Ze zijn daarentegen wel winstgevender, met bijvoorbeeld een financiële winstgevendheid (ROE of rendement op eigen vermogen – dat wil zeggen de mate waarin een onderneming in staat is om het door haar aandeelhouders geïnvesteerde geld rendabel te maken) die in 2019 14% beliep, tegen 12% bij niet-familiebedrijven.

Een ander voordeel: hun stabiliteit in crisistijden. Zo was de winstgevendheid van familiebedrijven tijdens de twee voornaamste recente crisissen (2000 en 2007-2008) heel wat minder volatiel dan die van andere ondernemingen. Het rendement op eigen vermogen van eerstgenoemde bedrijven steeg in de periode 1997-2012 tussen 10,8% en 13,2%; dat van niet-familiebedrijven ging in dezelfde tijdspanne op en neer: 13,7% in de periode 1997-1999; 8% in de periode 2000-2002; 14% in 2003-2007; 4,6% in 2008-2009 en 13,4% in 2010-2012.

Gevolg: Familiebedrijven overtreffen andere ondernemingen op de beurs.
De beurswaarde van familiebedrijven is op 18 jaar ruimschoots verviervoudigd, terwijl die van niet-familiebedrijven in die tijdspanne slechts verdrievoudigd is

"De managers in deze bedrijven hebben een langetermijnvisie en zijn risicomijdend omdat ze zelf zoveel tijd en geld in de onderneming geïnvesteerd hebben, verduidelijkt Obe Ejikeme, portefeuillebeheerder bij Carmignac. Dat verklaart waarom deze ondernemingen in moeilijke tijden vaak beter stand houden."

Het ondernemingsbestuur kan in familiebedrijven echter een punt van zorg vormen, met name wanneer dit ondernemingsbestuur gestructureerd moet worden of bij de overdracht van de onderneming aan de volgende generatie, zoals met brio wordt verhaald in de Amerikaanse televisieserie Succession.

"De successieplanning is één van de sleutelfactoren waarop wij bij familiebedrijven letten," verklaart Mark Denham, hoofd van het team Europese aandelen bij Carmignac. De portefeuillebeheerder wijst op de waarden die de familiebedrijven waarin hij kan beleggen gemeen hebben met de onderneming Carmignac, die volledig in handen is van de eigen werknemers en de gelijknamige familie.

Gelet op het vermogen van familiebedrijven om waarde op lange termijn te genereren en deel te nemen aan de ontwikkeling van de lokale en mondiale economie hebben beleggers er eigenlijk alle belang bij zich voor familiebedrijven te interesseren. Daarbij moet echter wel selectief en op basis van grondige analyses te werk gegaan worden.

"Bij het beleggen in familiebedrijven zijn een fijne neus voor de beste bedrijven en kieskeurigheid van essentieel belang", benadrukt Mark Denham, "net als spreiding, niet alleen over verschillende sectoren, maar ook over regio's en over de generaties die het bedrijf beheren: de eerste, de tweede, de derde enz."

¹UBS-onderzoek, juni 2019.
²Global Entrepreneurship Monitor, 2019-2020 Family Entrepreneurship Report, Babson Park, Donna J. Kelley, William B. Gartner, Mathew Allen.